Devir değişiyor da para ile ilgili konular sabit mi duruyor sanki. Eskiden zor zamanlarda eşten dosttan alınan borçlar, günün değişen koşularıyla birlikte farklı bir alana kanalize oldu ve insanlar artık başkalarından borç istemek yerine, bankaların kendilerine sunmuş olduğu kredilerden yararlanmaya başladılar. Ancak farklı sebeplerden kaynaklı ödenememiş olan kredi borçları zamanla kurumların çeşitli tedbirlere başvurmasına neden oldu. Bu tedbirlerden en önemlisi ve herkesin tam olarak ne işe yaradığı ve ne amaçla yapılandırıldığını bilmediği “kara liste”dir.

“Kara liste”, Merkez Bankası ve Kredi Kayıt Bürosu tarafından, çek, senet, kredi ödeme aşamalarında sorunlar yaşatan kurum ve kişilerin bilgilerinin tutulduğu veritabanlarına halk arasında verilen isimdir.

Merkez bankasının kayıtları sadece ödemelerde sorun yaşatmış kişilerin bilgilerinin işlendiği bir veritabanı özelliği taşırken, Kredi Kayıt Bürosu ise, bankaların kredi başvurusu yapan kişiler hakkında ilk kaynak olarak tercih edecekleri, kişilerin geçmişteki bütün kredi kullanımları ile ilgili detaylı bilgilerin toplandığı bir veritabanı oluşturmuştur.

Kullandığı kredi kartı, çek, bireysel kredi, senetler için kendisi hakkında bir takibin başlatılması durumunda Merkez Bankası ve Kredi Kayıt Bürosu ver tabalarında da kişi hakkında bir takip kaydı oluşturulur. 90 günü aşan gecikmelerde yasal takip başlatılırken, bankalara göre değişen süreleri aşan gecikmelerde ise idari takip başlatılır.

Ödenecek borcun bir ay sonra diğer ayın borcuyla birlikte ödenmesi halinde bile gecikme ile ilgili kayıt Kredi Kaıt Bürosuna iletilir. Ancak durumun, yeni kredi başvurusu sırasında devam etmemesi halinde herhangi olumsuz bir sonuç meydana gelemeyeceği gibi aksi bir durumda olumsuz bir sonuçla karşılaşılması kaçınılmazdır.

T.C. Merkez Bankası’nın kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından olması, oluşturmuş olduğu veritabanındaki bilgilere erişimi, gerçek ve tüzel kişilerin kendilerine ait bilgileri talep etmeleri durumunda mümkün kılınmaktadır.

KKB ise oluşturmuş olduğu kendi veritabanındaki bilgilerini bireysel kullanıcılara açmamaktadır.

Geçmişe göre daha az rastlanan hatalı kayıt durumunda, Merkez Bankası kayıtlarında olsun, KKB kayıtlarında olsun bir kişiye ait kaydın mevcut durumu yansıtmaması durumunda, kaydı yaratan banka aracılığı ile kayıtların güncel durumu yansıtacak şekilde güncellenmesi için talep yapılabilir. Bunun için kaydı yaratan bankaya yazılı olarak başvurmak gerekmektedir.

Kayıtların silinmesi, yanlış bir kayıt söz konusu olmadığı sürece mümkün değildir. Ancak takibe düşmüş, daha sonra geri ödemesini yapıp takip statüsü düzelmiş kayıtlarda 5 sene kara listede ismini kalması söz konusudur. Geri ödemesini yapmamış kayıtlarda ise zaman aşımı 10 senedir.

Bu sürelerin sonunda kaydı açılan kişi listeden çıkan kişinin bankalara yapacağı yeni başvuruların nihai sonucu bankaların kendi inisiyatiflerine ve kendi kayıtlarını kullanarak uygulayacakları kredi politikalarına bağlıdır.